Month: August 2018

बिमस्टेक सम्मेलनको तिन दिने तयारीमा ट्राफिक प्रहरी माहाशाखाले सवारी साधनमा जोर बिजोर प्रणाली लागु गर्दा धेरै यात्रुले दुख पाए।
पाहुनाको स्वागतमा सवारीसाधन ठप्पप्राय भए।
यात्रीहरु झोली तुम्बा बोकेर आ(आफ्ना गन्तब्य पैदल रुपमै हिड्न थाले। राति अबेर सम्म सवारीहरू विभिन्न गौडाहरुमै रोकिदा यात्रुहरु अलपत्र परे।
घर फर्कन हतार यात्रुहरु तछाड मछाड गर्दै गाडी चड्दै गरेको देखिन्थ्यो।
बिमस्टेकका यी दुइ दिनमा कति यात्रु हिड्दै बाटो तताए कति गाडीमा च्यापिदै गन्तब्य पुगे त्यसको न कसैलाई चासो रह्यो न कसैले उनीहरुको पिडा बुझे।

बलपूर्वक बेपत्ता पारिएका व्यक्तिहरुको अन्तर्राष्ट्रिय दिवस नेपालमा विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाइएको छ। तत्कालिन माओवादी जनयुद्धपछि शान्ति सम्झौता भएको लामो समय वितिसक्दा पनि राज्य र विद्रोही पक्षबाट बेपत्ता पारिएका धेरै नागरिक अझै सम्पर्कमा आएका छैनन्।

बेपत्ता पारिएका व्यक्तिका आफन्त÷परिवार अझै पनि आफ्ना मान्छेहरु आउने आशामा पर्खिरहेका छन् तर यतिका वर्ष बितिसक्दा पनि नआउँदा पीडा थप बढेको छ। यसपटक पनि पीडित परिवारले ‘कि लास दिनुपर्यो कि सास चाँहियो’ भन्ने माग राखेका छन्।

‘२०५६ सालमा छोरा गुमानसिंहलाई सुर्खेतको राकमबाट राज्यपक्षले बेपत्ता पारिएको थियो’, सुर्खेतका धनी रानाले भने, ‘अहिलेसम्म न छोराको स्थिति सार्वजनिक भयो, न त बेपत्ता पार्ने व्यक्तिलाई कानूनी कारवाही नै भएको छ।’

‘वर्षाको झरीसँगै छोरा फर्किएर आउने आशामा बसेको १९ वर्ष बितेको छ तर छोरा गुमानसिंहको अहिलेसम्म कुनै अत्तोपत्तोसमेत छैन, छोराको न त सास, न त लास नै पाइयो, कङ्गाल भए पनि चित्त बुझ्ने थियो’, आँशु झार्दै उनले पीडा पोखे।

२०५६ सालमा पति खम्बे कामी वेपत्ता भएको बताउने दीपा कामीले भनिन्, ‘बेपत्ता पति आउने बाटो कुरेर बसेको पनि १९ वर्ष नै बित्यो, तर घर फर्कने आश मरेको छैन्, कुनै बेला आउलान् जस्तै लाग्छ, अहिलेसम्म न त लास, न त सास नै फेला परेको छ।’

अधिकांश पीडित परिवारको माग राज्यसँग ‘लास या सास चाँहियो’ भन्ने रहेको छ। उनीहरुले आफ्ना आफन्तको अवस्था (जिउँदो वा मरेको) पत्ता लगाइदिन यसपटक पनि माग गरेका छन्।

बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको छानबिन गर्न आयोग गठन भएको पनि लामोसमय भइसकेको छ। आयोगले बेपत्ता पारिएका व्यक्तिका तर्फबाट विभिन्न समयमा उजुरी दर्ताका लागि आह्वान गरेपछि पीडितले उजुरीसमेत दर्ता गराएको छ। तर बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको सत्य, तथ्य र यथार्थ सूचना नपाएपछि आफन्तले लामो समयसम्म उनको सामाजिक संस्कारसमेत गर्न पाएका छैन्।

२०६३ मङ्सिर ५ गते भएको विस्तृत शान्ति सम्झौतामा ६० दिनभित्र बेपत्ताको स्थिति सार्वजनिक गरिसक्ने उल्लेख गरिएको छ। तर अहिलेसम्म धेरै वेपत्ताको अवस्था अज्ञात छ।

सप्तरी– सोमबार अबेर साँझ बस्ती पसेको बाढी अझै साम्य भएको छैन्। थोरै पानी घटेको छ तर अवस्था भने उस्तै। अझै घरहरुमा डेढ फिटसम्म पानी रहेको स्थानीय पीडितहरुको भनाई छ। बस्तीको तल्लो भेगमा भने ५ फिटसम्म पानी रहेको स्थानीयहरु बताउँछन्।
सप्तकोसी नदीको बहाव पश्चिमतर्फ मोडिएका कारण पछिल्लो तीन दिनदेखि सप्तरीको हनुमाननगर कंकालिनी नगरपालिका र तिलाठी कोइलाडी गाउँपालिकामा झण्डै ५ सय बढी घर डुबानमा परेका छन्। रातको समयमा एक्कासी बाढी बस्ती पसेका कारण खद्यान्न, लत्ता कपडा लगायतका दैनिक उपभोग्य सामग्रीहरु समेत निकाल्न नसकिएको बाढी पीडितहरुको भनाई छ।
सोमवार रातिदेखि नै झण्डै तीन हजार बाढी पीडितहरु आ–आफ्नो घर बस्तीबाट विस्थापित भई कोसी पश्चिमी तटबन्ध लगायतका सुरक्षित स्थानमा बसिरहेका छन्। ‘न त ओत लाग्न सक्ने भरपर्दो साधन छ, न त खाद्यान्न र खानेपानीकै उचित प्रबन्ध’, हनुमाननगर कंकालिनी नगरपालिका–१२ का जलेश्वर मुखियाले गुनासो गरे, ‘घर बस्तीमा बाढी पसेको छ बाहिर चर्को घाम, छाला जलाउने घाममा बाहिर बस्न सक्ने अवस्था छैन, रातविरात बर्षा भइदियो भने कलिला बालबालिका र महिलाहरुलाई लिएर कहाँ ओत लाग्नु त्यसको पनि समस्यै हुन्छ।’

पछिल्लो दुई दशक देखि पूर्वि तटवन्ध छेउवाट वग्ने गरेको कोशी नदिको वहावलाई भारतको विहार राज्य सरकार मातहतको कोशी योजनाले सन् २०१० यता कोशी नदिमा पाइलट च्यानल खनेर वहावलाई पश्चिम तर्फ फर्काईएको हो । झण्डै २५ वर्ष पछि कोशीको वहाव पश्चिमी तटवन्ध तर्फ मोडिएको हो । प्यालट च्यानल निर्माणकालागि कोशी योजनाले गत आर्थिक वर्षमा २५ करौड भारू खर्चेको कोसी योजनाको विरपुर स्थित कार्यालयले जनाएको छ ।

म्याग्दीकी पुजालाई पूर्व न्यायाधीशको सहयोग काठमाडौं– चरम गरिबीको कारण आफूँले नियमित विद्यालयमा आउन नसक्ने पत्र प्रधानध्यापकलाई लेखेकी म्याग्दीकी पुजा खत्रीलाई सर्वोच्चका पूर्व न्यायाधीश बलराम केसीले आर्थिक सहयोग गरेका छन्। केसीले पुजाको पठनपाठनको लागि २५ हजार सहयोग गरेका हुन्। बेनी नगरपालिका–६ फोओठेकी १२ बर्षिया पुजा खत्रीले बृद्ध हजुरबुबा, भाईबहिनीको रेखदेख, विहान बेलुकी हातमुख जोड्न समेत गाउँघरमा माग्न हिड्नुपर्ने भएकाले विद्यालयमा प्रयाप्त समय दिन नसक्ने भन्दै विद्यालयबाटै निष्काशन गर्ने मार्मिक पत्र सहितका समाचार नागरिकन्यूजमा प्रकाशित भएको थियो। समाचार प्रकाशन भएपछि उनको अध्ययनको लागि स्वदेश तथा विदेशबाट सहयोग आउन थालेको छ। जामुनाखर्क माविमा कक्षा ६ मा अध्ययरत खत्रीले गत भदौ १ गते विद्यालयका प्रधानध्यापक सोमनाथ ढुंगानालाई रहर भएपनि बाध्यताले नियमित विद्यालयमा आउन नसक्ने अवस्थालाई जनाउ दिदैं आफ्नो नाम कक्षाको रजिष्टरबाट हटाइदिन अनुरोध गरेको पत्रले सञ्चारमाध्यमका साथै सामाजिक सञ्जालमा समेत भाइरल भएको थियो। यस अघि खत्रीलाई जन्मदिनको अवसरमा नेपाल पत्रकार महासंघका गण्डकी प्रदेश अध्यक्ष त्रिभुवन पौडेलले २१ हजार सहयोग गरेका थिए। खत्रीको अध्ययनको लागि सहयोग आउने क्रम जारी रहेको छ।